دتکتور حرارتی

 دتکتور حرارتی با اندازه‌گیری تغییرات دمای محیط، افزایش غیرعادی حرارت را تشخیص می‌دهد و در صورت بروز خطر، هشدار لازم را به پنل مرکزی اعلام حریق ارسال می‌کند.

 به زبان ساده، این دستگاه برای شناسایی افزایش دمای محیط طراحی شده است. هرگاه دمای فضا به دلیل وقوع آتش‌سوزی یا هر منبع حرارتی خطرناک دیگر، از حد مجاز فراتر رود یا به طور ناگهانی بالا برود، دتکتور فعال می‌شود و سیگنال هشدار را به مرکز کنترل ارسال می‌کند.

دتکتور حرارتی معمولاً در فضاهایی مانند آشپزخانه‌ها، موتورخانه‌ها، پارکینگ‌ها، کارگاه‌ها، انبارهای صنعتی و اتاق‌های تجهیزات مکانیکی نصب می‌شود؛ یعنی جاهایی که احتمال افزایش دما می‌تواند نشانهٔ واقعی وقوع حریق باشد.

با استفاده از این نوع دتکتور، از هشدارهای کاذب جلوگیری می‌شود و سیستم اعلام حریق تنها زمانی فعال می‌گردد که واقعاً خطر وجود داشته باشد. این ویژگی، هم امنیت محیط را تضمین می‌کند و هم هزینه‌های نگهداری سیستم را کاهش می‌دهد.

ساختار و نحوه عملکرد دتکتور حرارتی

دتکتورهای حرارتی بسته به نوع خود از حسگرهای مختلفی برای تشخیص گرما استفاده می‌کنند؛ اما اساس کار همهٔ آن‌ها بر یک اصل؛ یعنی تغییر دمای محیط است.

در این نوع دتکتورها معمولاً از اجزایی مانند نوار بی‌متال، ترموکوپل، ترمیستور یا سنسور حرارتی الکترونیکی استفاده می‌شود. با افزایش تدریجی یا ناگهانی دمای محیط، حرارت به المان حساس منتقل می‌شود.

• در مدل‌های بی‌متال، دو نوار فلزی با ضرایب انبساط متفاوت در اثر گرما خم می‌شوند؛ این خمیدگی باعث بسته‌شدن کنتاکت‌های داخلی و در نتیجه فعال‌شدن آلارم یا ارسال سیگنال هشدار می‌شود.
• در مدل‌هایی که از سنسورهای الکترونیکی یا ترموکوپل استفاده می‌کنند، افزایش دما موجب تغییر ویژگی‌های الکتریکی مانند مقاومت یا ولتاژ می‌گردد. مدار داخلی این تغییرات را بررسی کرده و درصورتی‌که از حد تعریف‌شده عبور کند، سیگنال هشدار به پنل مرکزی اعلام حریق ارسال می‌شود.

مزیت اصلی دتکتورهای حرارتی در سادگی ساختار و اطمینان عملکرد آن‌هاست. این حسگرها نسبت به ذرات دود، بخار یا گردوغبار حساسیت زیادی ندارند، به همین دلیل در محیط‌های صنعتی و مکان‌هایی که احتمال آلارم کاذب زیاد است، گزینه‌ای مطمئن‌تر از دتکتورهای دودی محسوب می‌شوند.

انواع دتکتور حرارتی

دتکتورهای حرارتی بسته به نحوهٔ عملکرد به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند. انتخاب نوع مناسب آن‌ها به عواملی مانند الگوی تغییر دمای محیط، احتمال وقوع آتش‌سوزی ناگهانی یا تدریجی و شرایط فیزیکی محل نصب بستگی دارد. در ادامه با این دو نوع آشنا می‌شویم:

۱. دتکتور حرارتی ثابت

در این نوع، زمانی هشدار فعال می‌شود که دمای محیط به یک مقدار ازپیش‌تعیین‌شده برسد؛ معمولاً بین ۵۷ تا ۷۴ درجه سانتی‌گراد. در این حالت، عنصر حساس داخل دتکتور (مانند بی‌متال یا سنسور حرارتی) تغییر وضعیت داده و مدار هشدار را فعال می‌کند.

به دلیل طراحی ساده، پایداری بالا و مقاومت در برابر نوسانات جزئی دما، این نوع دتکتور انتخابی قابل‌اعتماد برای محیط‌هایی مانند موتورخانه‌ها، آشپزخانه‌های صنعتی، انبارها و اتاق‌های تجهیزات است؛ فضاهایی که تغییرات معمول دما نباید باعث اعلام‌خطر اشتباه شود.

۲. دتکتور حرارتی افزایشی

این نوع دتکتور، به‌جای دمای نهایی، سرعت افزایش دما را اندازه‌گیری می‌کند. اگر حرارت با سرعتی بیش از حدود ۶ تا ۸ درجه سانتی‌گراد در دقیقه افزایش یابد، دتکتور واکنش نشان داده و هشدار می‌دهد حتی اگر دمای محیط هنوز به نقطهٔ بحرانی نرسیده باشد.

چنین حساسیتی باعث می‌شود این دتکتور برای شناسایی آتش‌سوزی‌های ناگهانی و پرشتاب؛ مانند اشتعال سریع مواد سوختی در کارخانه‌ها و انبارها بسیار کارآمد باشد.

کاربردها و فضاهای مناسب برای دتکتور حرارتی

دتکتور حرارتی بر پایهٔ تغییرات دما کار می‌کند، نه تشخیص دود. به همین دلیل در محیط‌هایی که احتمال وجود بخار، گردوغبار یا دود غیر حریق زیاد است، عملکردی مطمئن‌تر و پایدارتر از دتکتور دود دارد. این ویژگی باعث می‌شود در بسیاری از فضاهای صنعتی و تأسیساتی، انتخاب اول برای پیشگیری از آلارم‌های کاذب باشد.

موتورخانه‌ها و فضاهای تأسیساتی

در مکان‌هایی مانند موتورخانه، اتاق دیزل‌ژنراتور و بخش‌های مکانیکی ساختمان، نوسان دما و وجود بخار امری طبیعی است. همچنین ذرات ناشی از احتراق یا روغن می‌توانند باعث تحریک بی‌مورد دتکتور دود شوند. در چنین شرایطی، دتکتور حرارتی با تمرکز بر افزایش واقعی دما، عملکردی دقیق و قابل‌اعتماد ارائه می‌دهد و از هشدارهای اشتباه جلوگیری می‌کند.

آشپزخانه‌های صنعتی و کارگاه‌های تولیدی

در فضاهایی مانند آشپزخانه رستوران‌ها، نانوایی‌ها یا کارگاه‌های فرآوری مواد غذایی، بخار، دود روغن و ذرات چربی به‌وفور وجود دارد و ممکن است باعث عملکرد نادرست دتکتور دود شوند. دتکتور حرارتی در این محیط‌ها افزایش دما را مستقیماً تشخیص می‌دهد و آتش‌سوزی‌های ناگهانی را در مراحل اولیه شناسایی می‌کند؛ موضوعی که در انبارهای مواد اشتعال‌پذیر نیز اهمیت زیادی دارد.

فضاهای صنعتی و محیط‌های دارای گردوغبار یا تهویه قوی

در کارخانه‌های تولید مصالح، کارگاه‌های نجاری یا معادن، حجم گردوغبار و ذرات معلق بالاست و سیستم تهویه، دود حاصل از آتش را به‌سرعت پخش می‌کند. در چنین محیط‌هایی، دتکتور حرارتی انتخابی هوشمندانه‌تر است، زیرا مستقیماً تغییرات دما را اندازه می‌گیرد و نسبت به ذرات یا جریان هوا بی‌تأثیر می‌ماند.

پارکینگ‌ها و فضاهای بسته مسکونی

در پارکینگ‌ها، موتورخانه‌های ساختمان‌ها یا انبارهای خانگی، دود ناشی از خودروها یا احتراق ناقص گاز می‌تواند باعث هشدارهای مکرر در سیستم‌های دودی شود. دتکتور حرارتی در این مکان‌ها ایمنی را افزایش داده و از هشدارهای بی‌مورد جلوگیری می‌کند، بدون آنکه نیاز به تنظیمات پیچیده داشته باشد.

نکات مهم پیش از خرید دتکتور حرارتی

پیش از خرید دتکتور حرارتی، لازم است نوع محیط و شرایط فیزیکی محل نصب را بادقت بررسی کنید. هر فضا ویژگی‌های خاص خود را دارد و به دتکتوری متناسب با همان شرایط نیاز دارد. به‌عنوان نمونه، در محیط‌های صنعتی یا مکان‌هایی با نوسان زیاد دما، مدل ثابت یا خطی عملکردی مطمئن‌تر ارائه می‌دهد؛ درحالی‌که در فضاهایی با احتمال آتش‌سوزی ناگهانی، انتخاب  دتکتور حرارتی افزایشی منطقی‌تر است.

یکی از نکات کلیدی در انتخاب دتکتور، آستانه دمای فعال‌سازی آن است که معمولاً بین ۵۷ تا ۷۴ درجه سانتی‌گراد تنظیم می‌شود. این مقدار باید با حداکثر دمای معمول محیط هم‌خوانی داشته باشد تا از هشدارهای بی‌مورد جلوگیری شود. در مدل‌های افزایشی نیز باید به‌سرعت واکنش دستگاه توجه کرد؛ اگر حساسیت بیش از حد باشد، تغییرات طبیعی دما یا تهویه شدید ممکن است باعث آلارم اشتباه شود.

علاوه بر انتخاب نوع مناسب، کیفیت ساخت و استاندارد محصول اهمیت بالایی دارد. یک دتکتور حرارتی قابل‌اعتماد باید از حسگرهای دقیق و بادوام مانند ترمیستور یا ترموکوپل بهره ببرد و مطابق با استانداردهای معتبر بین‌المللی نظیر EN54 یا UL تولید شده باشد.

همچنین باید به پوشش‌دهی فضا توجه کرد. در محیط‌های وسیع یا مسیرهای طولانی، استفاده از مدل‌های خطی کارایی بالاتری دارد. در نهایت، مطمئن شوید که دتکتور انتخابی با سایر اجزای سیستم اعلام حریق؛ از جمله پنل مرکزی، آژیرها و منبع تغذیه، سازگاری کامل دارد تا در زمان بروز خطر، سیستم به‌صورت هماهنگ و بدون خطا عمل کند.

قیمت دتکتور حرارتی و عوامل مؤثر بر آن

قیمت دتکتور حرارتی به عوامل مختلفی بستگی دارد. مهم‌ترین عامل، نوع و فناوری به‌کار رفته در دستگاه است. مدل‌های ثابت (Fixed) و افزایشی (Rate of Rise) معمولاً قیمت پایین‌تری نسبت به مدل‌های ترکیبی یا هوشمند دارند.

کیفیت ساخت، دقت سنسورها، نوع مواد اولیه و داشتن استانداردها و گواهی‌نامه‌های بین‌المللی از دیگر عوامل تعیین‌کننده در قیمت هستند. علاوه بر این، امکاناتی مانند قابلیت اتصال به پنل مرکزی، پشتیبانی از ریموت اندیکاتور، مقاومت در برابر رطوبت، گردوغبار یا شرایط محیطی سخت نیز می‌توانند قیمت نهایی را افزایش دهند.

برند و کشور سازنده نیز نقش مهمی دارند؛ چراکه تولیدکنندگان معتبر به دلیل رعایت دقیق استانداردهای جهانی و استفاده از قطعات باکیفیت، محصولات خود را با قیمت بالاتری عرضه می‌کنند. از سوی دیگر، شرایط محیط نصب (مانند فضاهای صنعتی یا مکان‌های پر گردوغبار)، وسعت پوشش موردنیاز و پیچیدگی سیستم اعلام حریق و تجهیزات جانبی می‌تواند هزینهٔ کل پروژه را به طور قابل‌توجهی تغییر دهد.

شرکت آسافایر به‌عنوان یکی از مجموعه‌های معتبر در حوزه طراحی، تأمین و اجرای سیستم‌های اعلام و اطفای حریق، عرضه‌کننده انواع دتکتور حرارتی  از برندهای معتبر بین‌المللی است. ما با بهره‌گیری از تیمی متخصص وبا تجربه گسترده در پروژه‌های صنعتی، تجاری و ساختمانی، راهکارهای ایمن‌سازی محیط را مطابق با آخرین استانداردهای جهانی ارائه می‌دهیم.

برای خرید انواع دتکتور حرارتی از فروشگاه آسافایر یا دریافت مشاوره برای انتخاب دتکتور حرارتی مناسب با شرایط محیط خود، کارشناسان آسا فایر آماده‌اند تا به‌صورت رایگان و تخصصی شما را راهنمایی کنند.