کاربرد کپسول آتش نشانی پودر و گاز چیست؟

یکی از رایج‌ترین و مؤثرترین انواع کپسول‌های آتش‌نشانی، کپسول آتش‌نشانی پودر و گاز است. این نوع کپسول به دلیل کارایی بالا در خاموش کردن انواع آتش‌سوزی‌ها، نگهداری آسان و قیمت مناسب، در بسیاری از ساختمان‌ها، خودروها و واحدهای صنعتی کاربرد دارد. این کپسول ترکیبی از پودر خاموش کننده مانند بی‌کربنات سدیم و … و گاز کربن دی اکسید یا نیتروژن است. در ادامه بیشتر با کپسول آتش‌نشانی آشنا می‌شوید…

تاثیر و کاربرد کپسول پودر و گاز برای انواع آتش‌سوزی‌ها

آتش‌سوزی‌ها به‌طور کلی در چند کلاس تقسیم بندی می‌شوند. این تقسیم بندی‌ها طبق استاندارد معتبر NFPA انجام شده است. بنابراین هر نوع آتش‌سوزی، نیازمند یک نوع خاص از کپسول خواهد بود. در جدول زیر به بررسی میزان اثرگذاری کپسول پودر و گاز در مواجهه با انواع آتش‌سوزی‌های مختلف خواهیم پرداخت.

بنابراین کپسول پودر و گاز برای آتش‌سوزی‌های کلاس A، B و C انتخابی بسیار کارآمد محسوب می‌شود.

کپسول پودر و گاز در چه مکان‌ها و مواقعی کاربرد دارد؟

• ساختمان‌های مسکونی و اداری (مناسب برای خاموش کردن آتش وسایل برقی، سیم‌کشی، مایعات قابل اشتعال و مواد جامد)
• کارگاه‌ها و کارخانه‌ها (مؤثر برای محیط‌هایی با خطر آتش‌سوزی ناشی از روغن، سوخت، رنگ و حلال‌ها)
• پمپ‌بنزین‌ها و مراکز سوخت‌گیری (یکی از ضروری‌ترین تجهیزات ایمنی برای خاموش کردن آتش بنزین یا گازوئیل)
• انبارها و مراکز توزیع کالا (کاربردی برای کنترل سریع آتش‌سوزی مواد بسته‌بندی، کارتن یا مایعات صنعتی)
• خودروها و وسایل نقلیه (استفاده الزامی طبق مقررات ایمنی، برای خاموش کردن آتش در موتور، سیستم برق یا نشت سوخت)
• فضاهای باز و مزارع (مؤثر برای آتش‌سوزی ناشی از سوخت ماشین‌آلات یا علف‌های خشک)

ترکیبات و نحوه عملکرد کپسول پودر و گاز

همانطور که از نام کپسول پودر و گاز مشخص است، این کپسول آتش‌نشانی از دو بخش اصلی تشکیل می‌شود. پودر خاموش کننده و گاز!

پودر خاموش‌کننده: ترکیبی از مواد شیمیایی مانند بی‌کربنات سدیم (NaHCO₃)، بی‌کربنات پتاسیم (KHCO₃) یا فسفات آمونیوم (NH₄H₂PO₄) که بسته به نوع کاربرد انتخاب می‌شود.

گاز: معمولاً گاز نیتروژن (N₂) یا دی‌اکسید کربن (CO₂) است که باعث پرتاب پودر از داخل سیلندر به بیرون می‌شود.

عملکرد این دو بخش به این صورت است که به هنگام فشردن اهرم کپسول، گاز موجود درون سیلندر با فشار زیاد پودر را از نازل خارج می‌کند. زمانی که این پودر به شعله آتش می‌رسد، واکنش‌های شیمیایی خاصی اتفاق می‌افتد و حریق به‌طور کامل مهار می‌شود.

مزایای کپسول پودر و گاز

چند منظوره بودن کپسول پودر و گاز یکی از برجسته‌ترین مزیت‌های آن محسوب می‌شود. یعنی می‌توانید از این کپسول آتش‌نشانی برای انواع مختلف آتش‌سوزی‌ها استفاده کنید. همچنین سرعت بالا در اطفای حریق، از قابلیت‌های ویژه این کپسول است. به‌خصوص در ثانیه‌های اول آتش‌سوزی، عملکرد سریع کپسول پودر و گاز، نتایج مطلوب و رضایت‌بخشی در پی دارد.

عدم رسانایی الکتریکی (برای استفاده در اطراف تجهیزات الکترونیکی)، قیمت مناسب و در دسترس بودن و همچنین نگهداری آسان از جمله سایر مزیت‌های این کپسول آتش‌نشانی برشمرده می‌شوند.

محدودیت‌ها و نکات ایمنی کپسول پودر و گاز

هرچند این نوع کپسول بسیار کارآمد است، اما با این حال بهتر است بدانید که محدودیت‌ها و نکته‌های خاصی نیز در استفاده از این کپسول وجود دارد. یکی از محدودیت‌هایی که کپسول پودر و گاز دارد، زمان‌بر بودن تمیزکاری پس از استفاده است. یعنی با استفاده از این کپسول، محیط به‌شدت آلوده می‌شود که نیازمند تمیزکاری طولانی خواهد بود.

با اینکه کپسول آتش‌نشانی پودر و گاز سرعت بالایی در اطفای حریق در مراحل اولیه دارد، اما برای آتش‌سوزی در تجهیزات حساس الکترونیکی (مثل سرورها) بهتر است از CO₂ یا FM200 استفاده کنید. همچنین در مکان‌های بسته، استفاده زیاد ممکن است باعث کاهش دید و تنفس شود.

نحوه استفاده صحیح از این کپسول

برای بهره‌مندی از کپسول پودر و گاز، باید نحوه استفاده صحیح از آن را بلد باشید. البته کار کردن با آن چندان کار دشواری نیست؛ منتهی اصول خاص خود را دارد. ابتدا پین ضامن را از کپسول بکشید. سپس نازل را به سمت پایه شعله بگیرید (نه بالای شعله). بعد اهرم را فشار دهید تا پودر با فشار خارج شود. با خارج شدن پودر به‌صورت جارویی از چپ به راست کپسول را حرکت دهید.

در نهایت، پس از خاموش شدن شعله، محل را بررسی کنید تا از بازگشت آتش جلوگیری شود. یکی دیگر از نکات مهم در استفاده از کپسول پودر و گاز این است که باید حداقل سالانه یک بار سرویس و شارژ شود.

جمع‌بندی

کپسول آتش‌نشانی پودر و گاز یکی از پرکاربردترین و مؤثرترین تجهیزات ایمنی برای کنترل آتش است. این کپسول با قابلیت استفاده در چند نوع آتش (A، B و C)، گزینه‌ای مناسب برای منازل، خودروها، ادارات و کارگاه‌هاست. با این حال، انتخاب ظرفیت مناسب، سرویس دوره‌ای و آموزش صحیح استفاده از آن، در عملکرد مؤثر و ایمن کپسول نقشی اساسی دارد.